Drony - Online

SORA – Specific Operation Risk Assessment

SORA – Specific Operation Risk Assessment

Kurs online - Sora - Specific Operation Risk Assessment

Zapraszamy na trzygodzinny kurs w formie filmów i prezentacji, zakończony uzyskaniem certyfikatu.

Kurs zawiera:

• wszystkie informacje do każdego z 10 punktów zawartych w metodologii SORA
• opis ConOps’a oraz Inop
• opis PDRA - Predefiniowane ocena ryzyka

Czym jest SORA?

SORA jest ujednoliconym narzędziem do analizy ryzyka stosowanym dla kategorii szczególnej. Określa poziom oraz cele bezpieczeństwa na poziomie operacyjnym, które pozwala na przeprowadzenie ustandaryzowanej oceny planowanych operacji BSP.

 

Jest to metoda opracowana przez organizację JARUS, a następnie
 dostosowana do przepisów europejskich przez organizację EASA. Jest zatwierdzona przez Urząd Lotnictwa Cywilnego.

Analiza SORA składa się z dziesięciu etapów. Uwzględnia najważniejsze zagadnienia ze strony konieczności zdefiniowania profilu misji, oceny zagrożeń jakie mogą wystąpić na ziemi, w ruchu powietrznym oraz wyznacza poziom integralności operacji – SAIL, jak również definiuje cele bezpieczeństwa na poziomie operacyjnym, czyli OSO.

Ale zacznijmy od początku:

W zależności od poziomu ryzyka operacji lot bezzałogowym statkiem powietrznym może odbyć się w jednej z trzech kategorii, dla których zdefiniowano wymagania jakie powinni spełnić operatorzy oraz producenci. Istotne jest wyodrębnienie w przepisach europejskich i krajowych kategorii szczególnej, która wymaga zezwolenia przez odpowiedni organ nadzorujący.

Zgodnie z nowymi regulacjami (rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2019/947) operacje bezzałogowymi statkami powietrznymi (BSP) sklasyfikowane są w oparciu o ich stopień ryzyka:

• Najniższy – kategoria otwarta.
• Średni – kategoria szczególna.
• Najwyższy – kategoria certyfikowana.

W kategorii otwartej operacje wykonywane są tylko w zasięgu wzroku pilota lub obserwatora (VLOS), do maksymalnej wysokości 120 metrów, dronem o maksymalnej masie startowej do 25 kg. Wymagane jest zachowanie bezpiecznej odległości między dronem a innymi osobami, zwierzętami oraz statkami powietrznymi.

Kategoria certyfikowana – umożliwia latanie nad zgromadzeniami ludzi i w pobliżu działań ratowniczych, oraz transport osób lub materiałów niebezpiecznych.

Kategoria szczególna – znajduje się pomiędzy tymi kategoriami. Ta wymagająca specjalnego zezwolenia właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej (w przypadku Polski: Urzędu Lotnictwa Cywilnego).

Kategoria szczególna

Jeżeli operacja:

• nie może być realizowana w ramach kategorii otwartej,
• nie podlega pod krajowy scenariusz standardowy opublikowany przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego,
• podlega pod standardowy scenariusz opublikowany przez EASA (obowiązuje od 2 grudnia  2021 r.),
• wykracza poza możliwość przeprowadzania skróconej analizy ryzyka – PDRA,
• nie kwalifikuje się do kategorii certyfikowanej,
• nie podlega konkretnemu zakazowi wydanemu przez Urząd Lotnictwa Cywilnego,

…wówczas niezbędne jest przeprowadzenie analizy ryzyka, a następnie wymagane jest złożenie wniosku do Urzędu Lotnictwa Cywilnego o zezwolenie na wykonanie operacji bezzałogowym statkiem powietrznym w kategorii szczególnej.

Analiza ryzyka SORA – można podzielić na pięć konkretnych obszarów:

1. ConOps’ów – The Concept of Operations czyli opisu koncepcji operacji, miejsca, czasu, sposobu, załogi, szkolenia itp. oraz danych technicznych.
2. GRC – Determining the Ground Risk Class czyli  ocenie ryzyka związanego z uderzeniem BSP w ziemię czyli skutkami takiego uderzenia i wynikającego z niego zagrożenia dla osób postronnych
3. ARC – Determining the Air Risk Class czyli ocenie ryzyka związanego ze zderzeniem z załogowym statkiem powietrznym i jego konsekwencjami.
4. SAIL – Specific Assurance and Integrity Levels  dotyczy wyznaczenia na podstawie powyższych puntów ryzyk poziomu SAIL czyli określonego poziomu integralności i zapewnienia bezpieczeństwa oraz 
5. OSO – Operational Safety Objectives czyli celów bezpieczeństwa na poziomie operacyjnym, wymagań jakie powinien spełnić operator dla danej misji. Dodatkowo pod uwagę bierze się obszar przyległy.
6. Podsumowanie – portfolio bezpieczeństwa.

Ocena ryzyka związanego z operacjami dla operatorów dronów

Specyficzna Ocena Ryzyka Operacyjnego (#SORA) została opracowana przez JARUS (Wspólne Organy ds. Tworzenia Przepisów na Bezzałogowe Systemy) w celu zapewnienia operatorom dronów metodologii oceny ryzyka wymaganej do ubiegania się o zezwolenie na eksploatację Bezzałogowego Systemu Statków Powietrznych (#UAS) w kategorii szczególnej.

SORA proponuje bariery ryzyka, aby zapobiec wymknięciu się operacji spod kontroli i zapewnia bariery szkód w przypadku, gdy operacja wymknie się spod kontroli (np. plan reagowania kryzysowego). Proces SORA rozpoczyna się od zdefiniowania przez operatora wolumenu operacyjnego, w którym odbywa się operacja drona. Ta objętość operacyjna jest związana z przylegającą do niej przestrzenią powietrzną i otaczającym ją obszarem na ziemi. SORA obejmuje zarówno Model Ryzyka Naziemnego, jak i Model Ryzyka Powietrznego w celu określenia ryzyka dla otaczającego obszaru i przyległej przestrzeni powietrznej oraz zaproponowania środków łagodzących, które mogą zmniejszyć to ryzyko.

 

Koncepcja Operacji (ConOps)

Pierwszym krokiem w procesie SORA jest opisanie Concept of Operations (#ConOps) dla operacji drona, którą chcesz przeprowadzić. ConOps wymaga od Ciebie zebrania i dostarczenia wystarczających informacji technicznych, operacyjnych i ludzkich związanych z zamierzonym użyciem UAS. ConOps powinien być nie tylko opisem Twojej działalności, ale także zapewniać wgląd w kulturę bezpieczeństwa operacyjnego w organizacji.

Zasadniczo będziesz musiał opisać kto, co i gdzie jest operacja, którą zamierzasz przeprowadzić. Do tego będziesz potrzebować informacji o dronie i sprzęcie pomocniczym, który będzie używany, będziesz musiał wiedzieć, kto będzie pilotował drona (i jakie są jego kwalifikacje), w jaki sposób organizacja zadba o to, aby operacja była prowadzona bezpiecznie i miejsce, w którym operacja będzie miała miejsce (np. klasyfikacja przestrzeni powietrznej i obszar, który będzie przelatywał).

Określanie klasy ryzyka naziemnego (GRC)

Ryzyko naziemne UAS odnosi się do nieograniczonego ryzyka uderzenia osoby przez drona (w przypadku utraty kontroli) i jest reprezentowane w SORA przez jedenaście klas ryzyka naziemnego (#GRC). Początkowy GRC pochodzi wyłącznie z wymiarów i energii kinetycznej drona, rodzaju operacji (#VLOS lub #BVLOS) i scenariusza operacyjnego (operacje na niezaludnionym lub zaludnionym obszarze, jeśli obszar jest kontrolowany lub jeśli obszar obejmuje zgromadzenie ludzi).

Nieograniczone ryzyko uderzenia osoby przez UAS można kontrolować i zmniejszać za pomocą środków łagodzących. Można to zrobić na przykład poprzez wprowadzenie skutecznego planu reagowania kryzysowego (#ERP). Możliwe jest również zmniejszenie GRC poprzez ograniczenie wpływu uderzenia drona na ziemię poprzez zainstalowanie spadochronu ratunkowego. Trzecią opcją jest posiadanie skutecznych zabezpieczeń technicznych (np. aktywnej geofencing).

Każde ograniczenie ryzyka (lub jego brak) zapewnia czynnik (od +1 do -4), który można dodać do początkowego GRC, aby określić ostateczną klasę ryzyka gruntu. Po określeniu ostatecznego GRC następnym krokiem jest przyjrzenie się ryzyku lotniczemu dla operacji.

Określanie klasy ryzyka lotniczego (ARC)

Klasa ryzyka lotniczego (#ARC) to uogólniona jakościowa klasyfikacja szybkości, z jaką dron napotkałby załogowy statek powietrzny w typowej cywilnej przestrzeni powietrznej. Zapewnia wstępną informację o ryzyku kolizji w przestrzeni powietrznej przed zastosowaniem środków łagodzących. ARC można znaleźć, odpowiadając na pytania z diagramu SORA dotyczące wysokości operacji, czy operacja odbywa się w kontrolowanej lub niekontrolowanej przestrzeni powietrznej, czy operacja ma miejsce w pobliżu lotniska i czy obszary miejskie lub wiejskie są przepełnione.

Schemat blokowy pokaże, jaki jest początkowy ARC (A - D) dla zamierzonej operacji. Jednakże ARC jest klasyfikacją uogólnioną, więc operator może uznać, że kwalifikacja jest zbyt wysoka dla warunków mieszczących się w zamierzonej objętości operacyjnej. W takim przypadku możesz zastosować strategiczne i taktyczne środki łagodzące, aby obniżyć ARC.

Łagodzenie strategiczne zazwyczaj składa się z procedur i ograniczeń operacyjnych mających na celu zmniejszenie ryzyka poprzez zmniejszenie liczby napotkanych dronów lub czasu ekspozycji przed startem. Mitygacje strategiczne dzielą się na mitygacje, które mogą być kontrolowane przez operatora (łagodzenie strategiczne przez ograniczenia operacyjne) i te, które nie mogą (łagodzenie strategiczne przez struktury i reguły). 

Po zastosowaniu łagodzenia strategicznego i taktycznego można określić ostateczny ARC. Na podstawie ostatecznych celów ARC można utworzyć, aby zapobiec naruszeniu sąsiedniej przestrzeni powietrznej obok przestrzeni operacyjnej. Końcowy ARC w połączeniu z ostatecznym GRC określi również szczegółowe poziomy pewności i integralności, na podstawie których tworzone są cele bezpieczeństwa operacyjnego.

Czym są SAIL i OSO?

Określone poziomy zapewnienia i integralności - SAIL to wybrany parametr w metodologii SORA w celu konsolidacji analizy ryzyka naziemnego i lotniczego. Poziom ufności reprezentowany przez SAIL nie jest ilościowy, ale odpowiada celom, których należy przestrzegać, opisom działań, które mogą wspierać zgodność z tymi celami oraz dowodom wskazującym, że cele zostały osiągnięte.

Na podstawie SAIL określane są Cele Bezpieczeństwa Operacyjnego - OSO dla barier i środków łagodzących różne zagrożenia, takie jak problem techniczny z BSP, pogorszenie zewnętrznych systemów wsparcia, błędy ludzkie i niekorzystne warunki operacyjne. Te OSO zasadniczo opisują wymagania dotyczące organizacji operatorów, drona i pilota.

Ponieważ wymagania pilota będą ustalane na podstawie posiadanej wiedzy i umiejętności. Można je uzyskać, przechodząc odpowiednie teoretyczne i praktyczne szkolenie z drona. Posiadanie odpowiedniego drona i sprzętu ma kluczowe znaczenie dla prowadzenia bezpiecznej operacji. OSO opisuje również wymagania dotyczące oceny technicznej drona, sprzętu i obsługi. Sama organizacja potrzebuje instrukcji operacyjnej zgodnej z SORA, aby mieć odpowiednie procedury, aby bezpiecznie i skutecznie wykonywać operacje dronów.

Pisanie instrukcji obsługi zgodnej z SORA

Profesjonalna instrukcja obsługi jest niezbędna do skonfigurowania bezpiecznej i wydajnej pracy drona. Pierwszym wymogiem jest upewnienie się, że podręcznik ma odpowiednią strukturę, aby wyraźnie odróżnić informacje ogólne od procedur operacyjnych i innych rozdziałów. Ważne jest również, aby jasno opisać organizację Twojej operacji lotniczej i przydzielone obowiązki. Kolejnym wymogiem jest dostarczenie wystarczającej ilości informacji technicznych o dronach, sprzęcie i usługach wykorzystywanych do obsługi i konserwacji, które mają do niego zastosowanie.

Podstawą instrukcji obsługi będą procedury, które muszą być stosowane przez personel. Bardzo ważne jest opracowanie jasnych i łatwych w użyciu standardowych procedur operacyjnych dla wszystkich działań, od planowania lotu do przetwarzania danych po locie. Będziesz musiał upewnić się, że wszystkie środki łagodzące wynikające z twoich analiz SORA są włączone do twoich normalnych, nienormalnych i awaryjnych procedur. Ostatnim wymogiem jest dostarczenie personelowi całej dokumentacji potrzebnej do wykonania misji. Upewnij się, że mają łatwy dostęp do wszystkich list kontrolnych, formularzy itp. Profesjonalny system zarządzania operacjami dronów pozwoli Ci zaoszczędzić dużo czasu i pieniędzy.